Portret: Ria van der Wielen

‘De eerste vijf jaar van mijn leven was de wereld heel groot. Op het kruispunt bij de Collse watermolen lag een grote steen: daar zat ik graag en vandaaruit zag ik de hele wereld. Ik zag iedereen die langs kwam, de kolk, de molen en ik hoorde de trein iets verderop’.
Ria, geboren in 1947, net over de gemeentegrens bij de watermolen van Coll. Ze heeft een broertje gehad dat drie dagen heeft geleefd; verder is ze enig kind gebleven. ‘Mensen zeggen dat dat zielig is, maar dat is niet waar, ik heb er nooit last van gehad. Ik speelde veel met andere kinderen en was daardoor vaak niet thuis. Toen we later naar Eeneind verhuisden werd dat gemakkelijker, want daar konden we op straat spelen’.

Ze had prima ouders, maar de warme gevoelens liggen duidelijk bij haar vader. ‘Hij was niet streng en niet stijf netjes, hij was van meidje, het komt wel goed . Vooral door hem vond ik vroeger al dat ik alles mocht, wat voor een kind een heel prettige ervaring is’. Moeder was anders. ‘Moeder was echt een vrouw van toen. Zij was van ge moet doen wat je mens zegt. Zij was altijd thuis: koken, frutselen, sokken stoppen’. Ria: ‘Achteraf vraag ik me af hoe die mensen zo saai hebben kunnen leven?! Voor mij is het altijd duidelijk geweest dat ik niet wil lijken op de manier van leven van mijn moeder. Ik haat dat volgzame’.

Na de lagere school wilde ze iets met kinderen, maar nota bene haar vader vond haar te jong om naar Eindhoven te gaan: blijf eerst maar eens lekker hier, meidje. Goed bedoeld, een jaar moeder helpen, maar het was ontzettend saai. Iets verderop in de straat woonde een mevrouw die als coupeuse bruidsjurken maakte; Ria ging bij haar werken en volgde ondertussen een cursus coupeuse. ‘Hier heb ik mijn hele leven lang plezier van gehad, praktisch plezier. Zelf kleren maken is fijn’. Ondertussen was ze actief als helpster bij de jeugdbeweging, later als akela, want weer wat verderop woonde iemand die een hulpje zocht voor bij de scouting’.
Bestaat toeval? Het leven ging verder, en een zus van weer iemand anders suggereerde haar eens in het oude Sint Jozefziekenhuis te gaan kijken. Ze kreeg er een rondleiding en bij het zien van het lab was ze verkocht: ‘dit wil ik doen’. Ze volgde er de opleiding tot laborante en had er een geweldig leuke tijd. ‘Het is de instelling van mijn vader: we zien wel hoe het loopt. Het basisgevoel is zekerheid. Ik ga er ook altijd van uit dat de wereld goed in elkaar zit’.

Ze ontmoette Harrie en ze trouwden. ‘Binnen de kortste keren was ik zwanger natuurlijk’. Dat betekende in die tijd voor een vrouw stoppen met werken. Ze kregen een zoon, Hein. Tien jaar zat ze thuis, al bleef ze wel actief bij de scouting, en volgde ze op haar dooie gemak de Mavo bij het Woensels Avondcollege, die een dependance achter het Klooster had. Typisch Ria: ‘alles was dichtbij’.
Na die tien huisvrouwenjaren liep ze bij het Arbeidsbureau naar binnen en even later werkte ze bij de Alarmcentrale 006 (later 0611, nu 112). Toen de Alarmcentrale van de PTT werd overgenomen door de politie kwam zij met haar nul-urencontract op straat te staan. Opnieuw meldde het toeval zich: de politie in Tilburg kon haar plaatsen in de meldkamer. Ria: ‘heel spannend was dat’. Weer later kwam ze te werken bij de eerstelijnsopvang van de politie in Woensel. Hoe dat was? ‘Humor sleept je door de moeilijke dingen heen. Maar wat lopen er toch veel zeldzaam domme mensen rond, nare en gestoorde mensen, criminelen, vechtjassen. Ik had wel tien keer dood kunnen zijn’. Ondertussen werkte ze ook bij Slachtofferhulp. Ondanks alle narigheid die ze heeft gehoord en gezien zegt Ria: ‘de mensen zijn voor 99% gewoon en prettig en willen het goede, 1% is crimineel, en die zijn nog dom ook’.

Toen de mogelijkheid daartoe zich voordeed stopten Ria en Harrie met werken en gingen er samen wat vaker op uit: ‘je kunt het maar gehad hebben, het komt er achter niet bij’. Ze werd actief bij Senergiek (de lezingen) en bij de Dorpswerkplaats (de Breinclub, en de organisatie van de gastvrouwen). Ria: ’de clubs willen jongere leden, maar ik vind allemaal leeftijdgenoten wel gezellig’.
Ze heeft nog steeds niet het gevoel dat ze al 75 is. Hoewel: een jaar of drie geleden kwam opeens het besef bij haar binnen dat er ooit een eind aan komt. Even was ze beduusd van dit verpletterende inzicht, maar al snel was haar reactie ‘het is nu eenmaal zo, je wordt er niet jonger op. Ik heb een groot acceptatievermogen. Soms zeg ik tegen mezelf: Ria, verdiep je er nu eens in, sta er even bij stil. Maar ik doe dat niet, want je krijgt er een paar sombere dagen van en die dagen ben je kwijt.’

In een omgeving met al maar ouder wordende mensen wordt natuurlijk veel over ziekte en dood gepraat. ‘Soms zijn mensen verbaasd dat hen ook allerlei ongemak overkomt, maar ik zeg: doe eens normaal en denk logisch. Je moet toch ergens aan dood gaan. Je kiest er zelf voor hoe je met de dingen om gaat. Geluk is een keuze’.

Zoals ze praat en redeneert en doet: je kunt je zomaar het meisje van vijf jaar voor je zien, dat daar zit op een steen bij het kruispunt, volledig rustig in zichzelf en met het zekere gevoel dat ze van daaruit de hele wereld overziet.

Frank van de Poel